HOUTTEKENING

De houttekening heeft betrekking op het beeld van de houtnerf dat ontstaat op het moment dat hout wordt gezaagd of wordt gesneden aan fineer. Houteigenschappen en toepassingen kunnen bepalend zijn voor de zaagwijze van het hout. Een stam rondhout die horizontaal ligt en van boven naar beneden aan plakken (aan de plaat) wordt gezaagd zal in eerste instantie vol dosse hout geven. Dichter naar het hart toe gaat deze tekening over in kwartiers hout.

Dosse

Hout met een dosse tekening is herkenbaar aan het gevlamde beeld op het brede vlak.
De dosse (gevlamde) tekening ontstaat bij het evenwijdig zagen aan de middellijn van een stam, het tangentiale vlak genoemd. Dosse komt uit het Latijn wat staat voor rug. De eerste en laatste plaat die van een stam afkomen zijn aan een zijde glad en aan de andere (rug) zijde zit schors.

Houtsoorten met grote kleurverschillen tussen vroeg- en laathout en ringporige soorten hebben vaak een uitgesproken vlamtekening.

Kwartiers

Hout met een kwartiers tekening is herkenbaar aan het gestreepte beeld op het brede vlak. De kwartiers (gestreepte) tekening ontstaat bij zagen haaks op het hart, het radiale vlak genoemd. Houtsoorten met grote kleurverschillen tussen vroeg- en laathout, kruisdraad en ringporige soorten hebben vaak een uitgesproken strepentekening.

Enkele loofhoutsoorten bevatten stralen. Stralen, zichtbaar op kopse vlak, zijn vliezen in het hout die van het hart richting de bast gaan. Een straal die wordt doorklieft is zichtbaar als een spiegel. Spiegels zijn licht van kleur en glimmen, tijdens de verwerking kunnen ze uit het fineer vallen of open komen te staan.

Spiegels komen onder anderen voor bij de volgende houtsoorten:

• Beuken
• Eiken
• Esdoorn
• Plataan

Half kwartier

Indien onder een hoek van circa 15% door kwartiers hout wordt gezaagd ontstaat een lichte vlam- en strepen tekening, de jaarringen ogen breder dan bij kwartiers hout. Spiegels kunnen bij een rechte draad niet voorkomen.

Kops

Kopshout wordt verkregen bij het zagen van de kopse kant van hout. De tekening die ontstaat laat een duidelijke opbouw van het hout zien in de vorm van jaarringen. Afhankelijk van de houtsoort kan op het kopshout onder anderen het volgende zichtbaar zijn:

• Hart
• Kernhout
• Spinthout
• Stralen

Kopshout is beschikbaar in kleine maatvoeringen, grotere oppervlakten zijn samengesteld. Het materiaal is gevoelig voor breuk en vervorming. Het harde en slijtvaste kopse oppervlak maakt dit houten product geschikt voor de volgende toepassingen.

• Hakblokken
• Fabrieksvloeren
• Werkbanken
• Vijzel/stempelblokken

Het materiaal wat een industriële uitstraling kent, kan goed in het hedendaagse interieur worden toegepast. Kops hout legt het verleden van een boom bloot. De jaarringen, zichtbaar op het kopse hout, vertelt ons alles over ouderdom, verloop van de seizoenen en het groeigebied. Onderzoek van oude bomen geeft inzicht in klimaatverandering.